levensbegeleiding in het zicht van de haven

Maak bewuste keuzes die de kwaliteit van leven in de resterende tijd vergroten.

Begeleiding bij sterven
We zijn natuurlijk allemaal stervelingen en koersen vanaf onze geboorte richting de dood. Wij zijn ons niet elke dag bewust van onze sterfelijkheid en dat hoeft ook niet. Vaak schrikken we als we van een bekende of dierbare horen dat hij/zij ernstig ziek is of soms al overleden. Dan schrikken we even omdat het dichterbij komt, om daarna – vroeger of later – weer over te gaan tot de orde van de dag.

Laat staan als wij het nieuws horen dat we zelf ernstig ziek zijn. Dan breekt de fase aan waarin we leven in het zicht van de haven. Dat vraagt op veel terreinen om een goede begeleiding. Niet alleen vanuit medisch perspectief (lichaam), maar ook voor de zorg van onszelf (ziel en geest) en onze naasten.

Er komt in deze fase veel op ons af, terwijl de onbekende tijd en onze energie beperkt zijn. Dan helpt het om hierin begeleiding te krijgen. Om overzicht te creëren en om bewuste keuzes te maken. Keuzes die de kwaliteit van leven in de resterende tijd vergroten. Het vraagt om kennis en goede voorlichting. Vandaar dat ik deze begeleiding bij het stervensproces ook graag levensbegeleiding noem.

Een achtbaan van emoties
Ook vraagt het moed om daar bij stil te staan. En kennis en voorlichting op mentaal, fysiek, emotioneel en spiritueel niveau. Zonder bewustzijn worden we vaak meegenomen in een achtbaan van emoties, waarin de perspectieven constant verschuiven. Zo raken we overgeleverd aan de waan van de dag, is er geen kompas en komen we ineens in een storm terecht. Mijn begeleiding zal zich erop richten om in rustiger vaarwater te komen en om in de laatste fase zoveel als mogelijk thuis te doen. Om ons onder begeleiding te verbinden met leven, afscheid en sterven.

Wat is er nodig?
Ik denk dat het goed is om te kijken naar verschillende scenario’s. Ook zal voorlichting en kennis een belangrijke bijdrage bieden bij het maken van bewuste keuzes. Angst gaat soms minder over de dood zelf, dan wel over de weg er naartoe. Wat is er naast de angst voor het onbekende mogelijk? Stel dat jij toch een soort van regie op het proces zou hebben, wat zouden dan je wensen zijn?

Stilstaan
Allereerst sta ik graag stil bij jou. Bij wie jij bent en bij het geleefde leven tot nu toe. Dan kunnen we zien waar jij behoefte aan hebt. Vervolgens deel ik graag iets van mijn visie, kennis en ervaring, om zo te ontdekken wat een passende koers voor jou is in de (leef)tijd die nog rest. Zijn er nog dingen die je wilt gaan doen? Ook wil ik graag met jou persoonlijk stil staan bij eventuele onafgemaakte zaken. Ik kan je hierin een kompas bieden, zodat jij in al je kwetsbaarheid toch kapitein op je schip kan blijven. Dat vraagt moed, kennis en keuzes.

Mijn begeleiding zal zich erop richten om in rustiger vaarwater te komen.

Bewuste keuzes maken die bij jou passen
Je zou denken dat zelfbeschikking voldoende ruimte krijgt, via de mogelijkheden van een levenstestament en de regelgeving van de euthanasiewet. Echter, deze beperken zich tot situaties waarin mensen ondraaglijk en uitzichtloos lijden. In de andere gevallen is de regie eerder minder dan meer geworden. En ligt deze regie vaak onbedoeld bij de arts.

Een belangrijke oorzaak is medicalisering en overbehandeling in de strijd om de dood zolang mogelijk uit te stellen. Daar is tenslotte de arts voor opgeleid. Longarts Sander de Hosson schreef dit voorjaar (2022) dat artsen en coassistenten alles van chemo weten, maar bijna niets van het sterven. Dit komt uiteindelijk een goede dood meestal niet ten goede.

Kun je in plaats van vechten tegen de dood, ook kiezen voor kwaliteit van leven in de tijd die je nog gegeven is? Mag onze sterfelijkheid weer gezien worden als iets dat bij het leven hoort? Kunnen we het sterven weer onder ogen komen en dat met liefdevolle én professionele zorg thuis laten plaatsvinden? En net zoals vrouwen hun kinderen niet pijnloos op de wereld zetten, zal het sterven ook niet geheel pijnloos verlopen. Er is echter binnen de palliatieve zorg en ondersteuning heel veel mogelijk om in te spelen op persoonlijke wensen. En als we ons handelen afstemmen op ons lichaam en onze geest, ontstaat er – net als bij de geboorte – een natuurlijk proces.

Er is geen kapitein die in het zicht van de haven overboord springt. Ik ben mij er zeer van bewust dat dit een hele kwetsbare en constant zorgvuldige afstemming vraagt. Dit is geen pleidooi om niet meer medisch te behandelen. Wél om te kijken wat het voor de kwaliteit van leven en sterven betekent om daar bewuste keuzes in te kunnen maken.

Ik zie de dood als een overgang van ons bewustzijn, van onze ziel of energie, waarbij het lichaam wordt losgelaten. Er is veel literatuur over de grens van leven en dood, waarbij ons bewustzijn de grens van ons lichaam overstijgt. Zo vermoed ik dat bij het loslaten van ons lichaam – de fysieke dood – onze ziel/ons bewustzijn voort zal gaan in een andere dimensie. Zoals de vlinder een wedergeboorte is van de rups. Een kwetsbaar en noodzakelijk proces.

Familiegesprek
Het kan van grote waarde zijn om ergens in dit proces een familiegesprek te organiseren. Om in een liefdevolle, niet oordelende sfeer, stil te staan bij het naderende afscheid. Vaak een bijzondere manier om, onder begeleiding, met elkaar verbonden te zijn.

Uitburgering
Mogelijk zijn er nog praktische vragen die gerelateerd zijn aan jouw toekomstige afscheid. Ik kan je ondersteunen in het voorbereiden van een afscheid bij leven en handvatten aanreiken voor een passende toekomstige uitvaart. Daarin wil en kan ik je ook ondersteunen. Zelfs als dat niet per se op korte termijn te verwachten is. Zie ook uitburgering.

Persoonlijk contact
In mijn oordeelloze aanwezigheid wil ik jou uitnodigen om te kijken naar wat er nu is. Elk onderwerp is hier welkom. Wat wil er uitgesproken of aangekeken worden? Ik wil er met hart en ziel voor je zijn. Met mijn oren en handen. Ik wil je ontmoeten in wie jij bent. Ik werk vanuit het geloof dat wij allemaal liefde zijn. En dat het soms lastig is om met onze liefde in contact te zijn. Zeker als het leven uitdagend is. Wat ik hierin te bieden heb is mijn aanwezigheid. Bij je zijn om te zien wat er in jouw geval nodig is. Kijken waar jij behoefte aan hebt. Daar stem ik mij graag op af. Een goede begeleiding richting het sterven geeft verbinding en kan er voor zorgen dat familie en vrienden ook meer ruimte krijgen voor hun eigen verdriet en rouwproces

Angst gaat soms minder over de dood zelf, dan wel over de weg er naartoe.